DEPREM ÖYKÜLERİ

7.2 şiddetindeki Van Depremi, yine Türkiye’de birçok şeyi sonsuzcasına değiştirdi, yine pek çok şeyi olduğu gibi bıraktı.

Ülkemizin bir deprem yıldönümü daha oldu. Acılar, hüzünler ve anılar katlanarak yükleniyor milletimizin sırtına. Fakat hafızalarda ne kadar yer edecek kim bilir veya ne kadar canlı kalacak?

Oradan buradan, medyadan, internetten bir tutam “deprem” hikâyesi, yorumlar, karikatürler, klip ve fotoğraflar hepsi aşağıda.

AH BE YUNUS!

Yunus Geray daha 13’ündeydi. Yunus depreme Van'ın Erciş ilçesinde bir internet kafede yakalandı... Ekipler binada canlı olduğunu anlayınca hemen çalışmaya başladılar...

Yunus, enkaz altında saatlerce kaldı.... Kurtarma ekibi başının altına bir yastık verdi, Yunus dinlensin diye.

Kendisine siper olan bir başkasının cansız bedeniyle saatlerce kurtarılmayı bekleyen Yunus'un sakinliği ve sabrı objektiflerden Türkiye’ye yansımış, yürekleri yakalamıştı. Kurtarma ekiplerinin başının altına verdiği yastıkla sessizce bekleyen Yunus kurtarıldığında tüm Türkiye umutlanmış, sevinmişti.

Ancak sabaha karşı Yunus'tan acı haber geldi. İç kanaması da olan Yunus'un hastaneye giderken kalbi dayanmadı ve yaşama veda etti.

NAZANLARIN KUŞU

Erciş’te bir K9 arama köpeği enkazın üzerinde dolaşıyor. Yan enkazda özel cihazlarla dinleme yapılıyor. O sırada enkazın arasından bir muhabbet kuşu havalanıyor. Bekleyenlerden biri, “Nazanların kuşu bu” diye sesleniyor. Muhabbet kuşu enkazdan ayrılmıyor, uzak bir köşeye konuyor. Saatler geçiyor ve önce 3 ardından 4 yaşında bir çocuk ve sonunda anneleri Nazan Altınkaya binadan, 21 saat sonra çıkarılıyorlar.

TAMAMEN YIKILAN TEK OKUL

Van’da 234 okul ağır ve orta hasar görse de  tamamen yıkılan ‘tek’ okul merkeze 50 kilometre uzaklıktaki Gedikbulak İlköğretim Okulu oldu. 1952 yılında eğitim vermeye başlayan okulun depremde yıkılan ek binası 1988 yılında yapılmış. 14 köyden taşıma ile öğrenci getirilirken 11 derslikli okulun mevcut sayısı 785. Depremde yerle bir olan okul sadece 1 ay önce öğretmenlerinin ceplerinden ödeyerek aldıkları malzemelerle tadil edilmişti.

AZRA VE MUHAMMET BEBEKLER

Van' ın Erciş ilçesinde bir evin enkazından 14 günlük Azra bebek tam 47 saat sonra, annesi ve babaannesi de 50 saat sonra sağ olarak çıkarıldı.

Depremden en çok etkilenen yerlerden biri olan merkeze 30 kilometre uzaklıkta bulunan 200 haneli Alaköy. 11 kişi enkaz altında kalarak yaşamını yitirdi. Betonarme yapılarının büyük bölümünün sağlam kaldığı köyde, sadece kerpiç yapıların yıkıldığı görüldü. Deprem sırasında, anneannesi ve 5 yaşındaki kuzeniyle bulunduğu kerpiç yapılı evin yıkılmasıyla enkaz altında kalan 6 aylık Muhammet Enes Karael de tavan döşemesi olarak kullanılan kereste sayesinde yaşama tutundu. Baba Necmettin Karael,  olaydan 5 dakika sonra enkaz aralığından bebeğin ağlama sesinin geldiğini, çöken tavan döşemesinin bebeği yıkıntıdan koruduğunu belirtti. Karael, bebeği kısa sürede enkazdan çıkardığını, yüzünde ufak bir çizik ve morarma olduğunu anlattı.

ANNE VE BABA İLE AYNI SON

Alanya Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü’nden emekli Kamil ve Atiye Atman çiftinin 7 yaşındayken evlat edindikleri tek kızı öğretmen Melike Atman, Erciş’te oturduğu evin çökmesi sonucu enkaz altında kalarak yaşamını yitirdi. Ağustos ayında çekilen kurayla Van’ın Erciş ilçesine bağlı Salmanağa Köyü İlköğretim Okulu’na atanan Melike Atman’ın gerçek ailesini Afyonkarahisar’ın Dinar ilçesinde 1995’te meydana gelen depremde kaybettiği öne sürüldü.

ÜSTEĞMEN, NİŞANLISINI KURTARDI

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Van’a gönderdiği 83 kişilik arama kurtarma ekibi de Erciş’te çöken bir binadaki 3 öğretmeni canlı olarak enkazdan çıkardı. Öğretmenlerden biri de Üsteğmen Onur Eryaşar’ın nişanlısı Gül Karaçoban’dı. Eryaşar, arama kurtarma ekiplerine enkazı elleriyle kazıyarak yardım etti ve sonunda nişanlısını enkazdan yaralı olarak çıkardı.

12 YIL SONRA AYNI KÂBUS

17 Ağustos 1999’daki depremde Avcılar’da 8 saat enkaz altında kalan Hanife Kaya yaşadıklarını bir türlü unutamadı ve uzun süre depremin izlerini taşıdı. İki yıl önce evlenen Hanife Kaya, hayatını tam düzene sokmuştu ki Van’a tayini çıktı. Hanife Kaya, 7.2 büyüklüğündeki deprem sırasında arkadaşıyla birlikte evde bulunuyordu. Yaşadıkları 5 katlı apartman yerle bir olurken, iki öğretmen de enkaz altında kaldı. 24 saat sonunda arma kurtarma ekipleri, Hanife öğretmene ulaştı. Yasin Kata enkazdan çıkarılan eşini ellerini tutarak hastaneye uğurladı.

KANSERİ YENDİ, DEPREME YENİLDİ

Van’da yolda yürürken 7.2 büyüklüğündeki deprem sırasında binalardan düşen beton parçasının başına isabet etmesi sonucu hayatını kaybeden ilköğretim okulu öğretmeni 25 yaşındaki Okay Yaşar, 2 yıl önce kan kanseri olmuş, gördüğü tedavi sonucu sağlığına kavuşmuştu.

DEVLET ONLARI BARINAKSIZ BIRAKTI’

Alınan bilgiye göre 2 yıl önce Van’ın Gürpınar İlçesi Çok programlı Lisesi Matematik Öğretmenliğine atanan Özgür Subaşıay ile aynı dönemde Van Şehit İbrahim Karaoğlanlıoğlu Lisesi Matematik Öğretmenliğine atanan Emel Şubaşıay 8 Temmuz 2011’de Turgutlu’da düzenlenen törenle hayatlarını birleştirdi.

Çift depreme evlerinde yakalandı ve binanın yıkılması sonucu yaşamlarını yitirdi. Çiftin cesetleri birbirine sarılmış halde bulundu.

Mustafa Subaşıay, “Ben 27 yıl boyunca açlıkla, sefalet içinde büyüttüm. Devlete emanet ettim. Oğlumu devlet benden aldı 2 bin km öteye verdi. Benden ayırdı. Onu burada güvencesiz bıraktı onu benim kollarımdan kopardı. Kimse oğlunu göndermek istemiyordu ama onu ben gönderdim, ‘Git gönüllü ol devletine yararlı ol’ dedim. Ama devlet onları burada barınaksız bıraktı. Bu mezar binaya mahkûm etti. Bu binayı araştırın. Oğlumun gelinimin katili bulunup cezasını çeksin” dedi.

MESUT’UN MUCİZESİ

Erciş'i vuran deprem sonrası ilçeye gelen polis, jandarma, kurtarma, sivil savunma ve Türkiye'nin değişik yörelerine ait arama kurtarma ekipleri 47 enkaz bölgesinde arama yaptı. Üç ayrı noktada arama yapan ekipler, bölgeden iki kişinin cesedini çıkardı. Kurtarma ekipleri, yoğun bir şekilde dinleme faaliyeti yaparak dakikalarca uğraştıkları bölümde sağ olduğu belirlenen 22 yaşındaki Abdullah Pinti'ye ulaştı.

Enkaz bölgesinde ikinci bir kişinin daha sağ bulunduğu ihtimalini değerlendiren ekipler, Zaman zaman tamamen sessiz bir ortam isteyerek enkazda dinleme yaptılar ve enkazın altında yaralı olarak bekleyen Mesut Ozan Yılmaz’ı kurtardılar.

Mesut başına gelenleri şöyle anlattı: “İlk defa öyle bir depremle karşılaşıyorum. Deprem olur olmaz masanın altına girdim. Çoğunluğu kolon üstüne düştü, taşıyamadılar. Okey oynuyordum, deprem olur olmaz masanın altına girip, başımı karnıma çektim.

İdrarımla ağzımı ıslatıyordum, onun dışında hiç zor değildi. Ses sürekli irtibatımız vardı ama kim olduğunu bilmiyorduk. Ben ikinci kattaydım, birinci kata inmişim.

Benle beraber bir kişi daha vardı. Tamamen bir şans. Dövüşüyorduk, konuşuyorduk. Herkes kendi nefsi deniyor ya, o orda yaşanıyor. Yer dövüşü vardı. 17 yıllık arkadaşı o sırada samimi değil. 32 saat az bir süre değil. Çoğu zaman uyuyorduk.

Kafamı koyduğum şey bir kişinin cesedi idi. Sağda ceset, solda ceset. Ortalık mahşer yeri gibiydi.”

YARDIM, YARDIM, YARDIM

Van’da yardım dağıtımındaki sıkıntılar vatandaşların sabırlarını tüketirken zor anlar yaşamasına neden oldu. Bazı yerde insanlar çadırları alabilmek için birbirini ezdi. Asker kalabalığı dağıtmak için havaya ateş açtı. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik de Kızılay'ı eleştirdi: "Kızılay deprem bölgesinde çadır temin etme noktasında iyi bir sınav veremedi" dedi.

DÜNYA MEDYASINDA DEPREM

ANKA haber ajansı, dünya medyasının Van depremini nasıl gördüğünü aktardı:

New York Times, deprem bölgesinde "kahramanlık ve inanılmaz hayatta kalma öyküleri"nin olduğunu, örnekler vererek anlattığı haberinde 9 bin çadır ve 25 bin battaniye ile gıda gönderildiğini belirtikten sonra: "Ancak yardım çabaları, bazı yerlerde çok kaotik idi ve bazı yardım dağıtma merkezlerinde kavgaların yaşandığına ilişkin haberler geldi" diye yazdı. 

Wall Street Journal: "Depremin vurduğu bölge, sismik olarak aktif ancak pek hazırlıklı olmadığı, bölgede az sayıda bina, 7 büyüklüğündeki bir depreme dayanmak için hazır olduğu yönünde” değerlendirme yaptı. Ayrıca, binaların kolay çökmesine de dikkat çekildiği haberler ve yorumlarda dış yardım önerilerinin reddedilmesi de eleştirildi.

İngiliz The Guardian: "Dondurucu soğukta geceyi dışarıda geçirmek zorunda kalan on birlerce insan konusundaki kaygılar artıyor" yorumunu yaparken, binaların kolayca çökmesinin yarattığı endişelere, bazı yardım çabalarının sosyal medya tarafından örgütlendiğine, binlerce twitter mesajının alındığına dikkat çektikten sonra da: "Ancak daha karanlık bir tarafı da var. Van illinin nüfusu çoğu Kürt ve yasa dışı ayrılıkçı PKK’ya bir destek merkezidir. Bir Türk TV sunucusu, bazen polisle çatışan Kürtlerin neden güvenlik personelinden yardım bekledikleri sorusuyla protestolara yol açtı" diye yazdı.

İngiliz Times: "Zayıf Mantık" başlıklı haberinde "korkunç deprem sonrası, Türkiye’nin komşularından yardım alması gerektiğini" belirterek, Türk hükümetinin dış yardımları reddetme kararını "acımasızlık ve duygusuzluk" olarak yorumladı. BBC Türkçe tarafından yansıtılan haberde Erdoğan hükümetinin dış yardımları reddetme gerekçelerinin yeterli bulunmadığı kaybedildi. "Türk gururu, başka türlü durumda yaşayacak olanların kanı ve kırık kemikleri üzerine inşa edilmemeli", "Bölgesel istikrar, arkadaşlık üzerine şekillenir ve Türkiye kendisine bunu teklif eden ülkelerle çevrili. Bu nedenle bu yardımları kabul etmeli" gibi ifadeler kullanıldı.

İspanyol El Pais de: "Kurtarma ekipleri, olanak eksikliğinden şikayet ediyor" başlıklı haberinde kurtarma ekiplerinin yanında halkın enkaz altındakileri kurtarmak için elleriyle kazdığını ve bir hemşireye atfen de:"Canlı kalanları Ağrı, Van, Muş ve Hakkari’ye gönderiyoruz ancak yollardaki kaos nedeniyle birçoğu, yetişemiyor" sözlerini yazdı.

Amerika’nın Sesi, çöken binaların altında yakınlarını arayanların enkazı elleriyle kazdığını ifade ederken, artçı sarsıntılara rağmen arama kurtarma çalışmaları oldukça başarılı olduğu yorumunu yaptı. Türkiye’nin en büyük sorunlarından birinin binaların kötü inşa edilmesi olduğuna işaret edilen haberde, "Özellikle devletin inşa ettiği binalar depremlerde ilk çökenler" görüşü öne sürüldü. Ayrıca, Güneydoğunun ülkenin en yoksul ve ücra köşesi olmasının, telefon bağlantısının kopmasıyla bölgeden haber almanın zorlaşmasının ve yolların hasar görmesi nedeniyle küçük köy ve kasabaların akıbetinin "oldukça kaygı verici" olduğu belirtildi.

DEPREM VE DEPREM MAKİNASI

Yiğit Can Kaytmaz Vatan’da yazdı, buna göre:

“Alaska’da, ABD Hava Kuvvetleri, ABD Donanması, Alaska Üniversitesi ve ABD Savunma Sistemleri Geliştirme Ajansı (DARPA) tarafından finanse edilen Yüksek Frekanslı Aktif Auroral Araştırma Programı (HAARP) tesisi’nin yüksek frekanslı enerji çıkışları ile atmosferin iyonosfer katmanındaki değişimleri gözlüyor. Gayri resmi kaynaklar HAARP’ın deprem yaratabildiğini, ozon tabakasını kullanabildiği iddialarını ortaya atıyor.

HAARP’ın verileri daha önce de tartışmaya sebep olmuştu. 11 Mart’ta Japonya’da yaşanan 9 büyüklüğündeki depremden birkaç saat önce HAARP’ın frekans ölçme sisteminde 2.5 Hz’lik bir değişim ortaya çıkmış. 12 Ocak 2010’da Haiti’deki 7 büyüklüğündeki deprem öncesinde HAARP’ın frekansları yayınlayan sisteminde yaklaşık 2 Hz’lik bir hareketlenme yaşanmış. Van’daki deprem için aynı verilere bakıldığında ortaya 21 Ekim, saat 08.00’da başlayan bir hareketlenme görülüyor.

ABD’nin önde gelen eğitim kuruluşlarından MIT’e göre iyonosfer’e gönderilen dalgalar bir ısınmaya neden oluyor ve fay hattından radyoaktif radon gazının çıkmasını sağlayarak depremi tetikliyor.”

MİZAHIN GÖR DEDİĞİ

Mizah dergisi Gırgır, Van depreminin ardından sosyal medyada yüzünü gösteren ırkçılığı "İnsanlığımız göçük altında" cümleleri ve kapak karikatürüyle eleştirdi.

"Kardeşinin felaketini ilahi adalet, şehitlerin intikamı olarak gören vicdanları bu aymazlıktan kurtaracak acil bir kurtarma ekibi var mıdır acep?" diye soran Gırgır, Marmara depremi sırasında aynı şekilde "ilahi adalet" yorumlarında bulunanları da hatırlatarak, hala daha sosyal sorumluluk ve toplumsal hafıza sahibi olan mekanizmalar olduğu konusunda bir umut oldu her şeyden önemlisi.

 

 TUĞBA ÖĞRETMENİN ARKADAŞLARI ONUN İÇİN KLİP YAPTI

 DEPREM FOTOĞRAFLARI